ارزشیابی شرکت های خدمات مشاوره ای، فنی و مهندسی کشاورزی در استان های کرمانشاه و زنجان

چکیده: با ابلاغ سیاست های اصل 44 قانون اساسی و آغاز سیاست های خصوصی سازی در کشور، در سال 1380 قانون تاسیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی با هدف ایجاد یک سازمان تخصصی جهت پوشش فعالیت های کارشناسانه در بخش کشاورزی و پشتیبانی از منابع انسانی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. این سازمان به منظور افزایش پوشش خدمات مشاوره ای برای کشاورزان و فراهم کردن زمینه اشتغال برخی از دانش آموختگان بخش کشاورزی طرح استقرار شرکت های خدمات مشاوره ای، فنی و مهندسی کشاورزی را تصویب کرده و در سال 1386 جهت اجرا به کلیه استان ها ابلاغ نمود. اکنون و پس از گذشت چهار سال از استقرار شرکت های خدمات مشاوره ای، اظهارات ضد و نقیضی درباره عملکرد این شرکت ها ابراز می گردد و این در حالی است که ارزشیابی جامعی از عملکرد آنها صورت نپذیرفته و اغلب این اظهارات پشتوانه علمی و تحقیقاتی ندارند. از این رو در این پایان نامه بر آن شدیم تا با ارزشیابی عملکرد شرکت های خدمات مشاوره ای و مقایسه آن با عملکرد مراکز ترویج دولتی قبل از استقرار این شرکت ها و همچنین شناسایی نقاط ضعف و پتانسیل های موجود در شرکت ها، اطلاعات جامعی راجع به وضعیت موجود و چالش های پیش روی شرکت ها در اختیار مسئولین و سیاست گذاران قرار دهیم. لذا به منظور رسیدن به این هدف شرکت های خدمات مشاوره ای و مراکز ترویج و خدمات استان های کرمانشاه و زنجان، که جزو استان های پیشرو در استقرار این شرکت ها بودند به صورت تمام شماری مورد مطالعه قرار گرفتند. این مطالعه ی کاربردی از نظر گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی بوده و ماهیتاً به روش کمی اجرا شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده است که روایی آن توسط پانلی از متخصصان و صاحب نظران تایید شد. برای سنجش پایایی پرسشنامه نیز آزمون مقدماتی انجام شد که ضریب آلفای کرنباخ برای قسمت های مختلف پرسشنامه بالاتر از 7/0 بدست آمد. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، با اینکه متوسط سطح تحصیلات کارکنان مراکز خدمات جهاد کشاورزی استان زنجان نسبت به متوسط سطح تحصیلات مراکز خدمات جهاد کشاورزی استان کرمانشاه بالاتر است ولی سرمایه انسانی مراکز استان کرمانشاه در مجموع از وضعیت مطلوب تری برخوردار بود. بعلاوه مراکز استان کرمانشاه از نظر سرمایه های فرهنگی، محیطی و زیرساختی نیز وضعیت مطلوب تری نسبت به مراکز استان زنجان دارند. همچنین شرکت های خدمات مشاوره ای استان زنجان از نظر سرمایه های زیربنایی و اقتصادی نسبت به شرکت های استان کرمانشاه وضعیت مطلوبی دارند و این در حالی است که وضعیت شرکت های کرمانشاه از نظر سرمایه های انسانی، فرهنگی و محیطی مطلوب تر می باشد و از نظر سرمایه های سیاسی و اجتماعی شرکت های هر دواستان در شرایط یکسانی قرار دارند. از مقایسه سرمایه های مراکز و شرکت ها در هر دواستان می توان نتیجه گرفت که سرمایه انسانی شرکت ها نسبت به مراکز از وضعیت بهتری برخوردار بود و این در حالی است که مراکز از لحاظ سرمایه های فرهنگی، محیطی و زیربنایی نسبت به شرکت ها وضعیت مطلوب تری داشتند. ارزشیابی عملکرد صورت گرفته حاکی از آن است که مراکز خدمات استان کرمانشاه عملکرد مطلوب تری نسبت به مراکز استان زنجان دارند ولی ارزشیابی عملکرد شرکت ها بیانگر آن است که شرکت های استان کرمانشاه در زمینه فعالیت هایی که بیشتر در قالب طرح های سازمان صورت پذیرفته عملکرد مطلوب تری داشتند و این در حالی است که شرکت های استان زنجان در زمینه فعالیت های خصوصی از جمله فروش نهاده ها، انعقاد قراردادهای مختلف با سازمان ها و شرکت های دولتی و غیردولتی، از عملکرد بهتری برخوردارند. در مقایسه عملکرد مراکز و شرکت ها، نتایج حکایت از عملکرد بهتر مراکز در فعالیت های میدانی و عملکرد بهتر شرکت ها در زمینه فعالیت های ترویجی و آموزشی دارد. بر اساس ارزشیابی صورت گرفته از عملکرد شرکت ها، رتبه های برتر از نظر عملکرد شناسایی شدند. شرکت های مهرشاد یاور غرب، زرین رویان و بذر رویان رتبه های برتر استان کرمانشاه و شرکت های کشت کاران شناط، گستره سپهر و دیبا خوشه رتبه های برتر استان زنجان را به خود اختصاص دادند. نتایج نیازسنجی صورت گرفته از شرکت ها نیز حاکی از آن است که مسئولین مراکز و مدیران عامل شرکت ها بر پرداخت به موقع حق الزحمه کارشناسان شرکت ها، دسترسی شرکت ها به تسهیلات سهل الوصول و التزام کارشناسان به فعالیت در شرکت ها به عنوان شغل اصلی تاکید داشتند. همچنین نتایج سنجش رضایت شغلی در بین شرکت ها نشان داد که شرکت های استان کرمانشاه رضایت شغلی پایین و شرکت های استان زنجان رضایت شغلی متوسطی دارند. واژگان کلیدی: خصوصی سازی، اصل 44 قانون اساسی، ارزشیابی عملکرد، شرکت های خدمات مشاوره ای، کرمانشاه، زنجان.